"Welke muzikale collega’s willen samen muziek maken?" Dat waren misschien niet de exacte woorden, maar wel de strekking van een oproep die ik voorbij zag komen. Het begin van een tweestrijd ontwaakte. Wat te doen? Toegeven aan mijn liefde voor muziek, of luisteren naar dat stemmetje dat me al jaren vertelde dat ik niet geschikt was om in een band te spelen?
Herkenbaar? Die interne rem?
Dat je af en toe wordt afgeremd of zelfs tegengehouden door je eigen verhalen in je hoofd? Ik ben al jaren bewust bezig met het werken aan die beperkende overtuigingen, maar ik kom ze toch nog regelmatig tegen. Neem bijvoorbeeld mijn piano. Eind 2009 kocht ik er een, en in januari 2010 begon ik met pianolessen. Nog steeds volg ik braaf die les en speel ik regelmatig, gewoon lekker voor mezelf.
In al die jaren is me vaak gevraagd iets te spelen tijdens uitvoeringen van de muziekschool. Alleen al van het idee brak het koude zweet me uit. Ik heb er geen moeite mee om voor een groep te staan, maar pianospelen? Dat was toch anders. Mijn standaardantwoord? “Nee, dank je.” Want foutloos spelen? Niet mijn ding. En als het misgaat, gewoon de draad weer oppakken? Hoe dan? Nee, het moest leuk blijven. Het was immers mijn hobby. Al jaren kwam ik hierin mijn eigen onzekerheid tegen. En toen kwam die oproep voorbij.
Waarom ons brein muzikale verandering tegenwerkt
Eerst gewoon luisteren, dacht ik. Gewoon eens samen komen om te kijken wat iedereen speelt en wat we zouden willen. In mijn hoofd ontstond het idee om misschien op de achtergrond wat percussie te spelen. Een triangel of woodblock moest toch lukken? Maar tijdens de bijeenkomst voelde ik me misplaatst. Iedereen had ervaring met het spelen in een band. En daar zat ik dan… zo groen als gras op dat vlak. Ik hoorde mijn interne stemmetje weer op volle kracht: “Improviseren op akkoorden? Dat heb ik nooit geleerd. Daar kan ik niks van. Ik krijg Chopin er niet eens fatsoenlijk uit. Zou niet weten waar ik moet beginnen”. Misschien moest ik er maar vanaf zien.
Ons brein is erop gericht om energie te besparen. Het doet wat bekend en veilig voelt. Verandering vraagt meer energie. Voor mij betekende dat blijven denken: “Ik speel alleen voor mezelf.” Maar tegelijkertijd zat ik in een organisatie waar ‘moed’ een kernwaarde was. Hoe kon ik anderen inspireren als ik zelf niet uit mijn comfortzone durfde te stappen?
Tegelijkertijd zat ik in een organisatie waar ‘moed’ één van de kernwaarden was. Tja, als ambassadeur van de nieuwe cultuur is het dan wel van belang dat je zelf die kernwaarden ook (voor)leeft. En het zou van mij heel wat moed vragen om de stap te zetten om toch mee te doen aan de Kerstviering en voor het eerst plaats te nemen achter de toetsen op het podium.
Nieuw perspectief...
Buiten dat ik af en toe letterlijk vluchtte uit de situatie door me te verliezen in mijn werk, films en snaaien van comfort food, merkte ik dat ik anders tegen het leven aan keek. Heel herkenbaar natuurlijk. Als verlies zo dichtbij komt, ga je toch stilstaan bij wat je nu echt belangrijk vindt. Voor mij was dat nog een aantal herinneringen maken en de laatste weken met mijn vader doorbrengen. Daar leken oude routines even minder bij te passen. Dit verklaart overigens ook waarom jullie al een tijd geen nieuwe blog van mij meer hebben gezien.
In de zomer begon ik eindelijk aan het digitaliseren van dozen vol dia’s. De dozen stonden al in mijn garage sinds mijn vader in zijn tiny house bij mij in de tuin was komen wonen. Wat zou er mooier zijn dan nog een aantal avonden herinneringen ophalen en oude dia’s kijken? Het was jaren geleden dat we dat gedaan hadden. En zo ontstond een nieuwe routine: doosje voor doosje door de dia’s werken. En als er dan weer wat een aantal gedaan waren, sloten we ’s avonds de laptop aan op zijn tv en keken we samen naar 20 jaar historie die was gevangen in de oude dia’s.
Mijn vader was helemaal geen prater. En toch kwamen er soms flarden van herinneringen naar boven. Ondanks dat het spreken moeilijker ging. Ook verhalen die ik niet kenden, over de tijd voordat ik geboren was.
Het waren twee vliegen in één klap. Aan de ene kant kwam ik eindelijk door al die dozen heen. En door het nu te doen, konden we er nog een laatste keer samen van genieten. Want ik wist ook dat het digitaliseren waarschijnlijk weer op de lange baan geschoven zou worden als mijn vader overleden was. En het zorgde er ook nog eens voor dat ik bij de uitvaart eigenlijk al een hele selectie foto’s klaar had staan.
Verhalen veranderen: hoe ontwikkel je een muzikale mindset?
Ik besloot het toch te proberen. Alles in mij bleef zich verzetten, maar ondertussen ging ik oefenen. Met hulp vond ik de juiste akkoorden, oefende omkeringen, en speelde dagelijks de afgesproken playlist. Het ging steeds beter, wisseling van toonsoort kwam steeds meer in de vingers te zitten. Als ik het even kwijt was, naam het spiergeheugen in mijn vingers het over. Maar dat stemmetje bleef: “Je bent hier niet goed genoeg voor. De rest heeft meer ervaring. Laat het aan hen over.”
"Een verkeerde noot spelen is onbelangrijk; zonder passie spelen is onvergeeflijk"
Dit is precies wat je vaak ziet bij verandering. Vaardigheden trainen is één ding, maar als je mindset niet mee verandert, kost het enorm veel wilskracht. Neurologische verankering kan hier helpen. Door het oefenen van nieuwe patronen worden oude verhalen steeds zwakker.
Bijzonder om te ontdekken welke verhalen zich in je hoofd kunnen afspelen op zo’n moment Verhalen waarvan je rationeel weet dat ze niet kloppen. Maar dat betekent niet dat je nog steeds met koud zweet op het voorhoofd en trillende handen bezig bent. Herken je dat? Dat is precies hoe je brein je continu saboteert. Want het is veel gemakkelijker om die verhalen uit het verleden af te blijven draaien en jezelf voor te houden dat je het toch niet kunt. Dat heb je immers al decennia tegen jezelf gezegd.
Hoe krijgen we weer muziek in ons brein?
Ons brein is een echte energie slurper. Het beslaat slechts 2% van ons lichaamsgewicht, maar verbruikt zo’n 20% van de totale energie. Het is er op gericht om hier heel efficiënt mee om te gaan. En wat koste het minste energie? Doen wat je altijd hebt gedaan. Voor mij was dat dus lekker voor jezelf piano spelen en vooral zorgen dat niemand het hoort. En mezelf blijven wijsmaken dat er ik er niks van bak.
Ineens een ander verhaal gaan vertellen, is spannend. Het kost veel meer energie om ineens jezelf een ander verhaal te gaan vertellen. En toch is dat precies wat we nodig hebben als we onze patronen willen doorbreken en als mens onze blokkades willen doorbreken en groeien.
Weten hoe het mechanisme werkt doet hier dus blijkbaar niets aan af. Want al kon ik best zien dat de verhalen die ik vertelde niet klopten, of in elk geval niet helemaal, de spanning bleef. Al oefenend merkte ik dat ik de stukken steeds beter in de vingers kreeg. En ik moet toegeven: ik heb het mezelf wel gemakkelijk gemaakt. Je kunt de stukken natuurlijk zo complex maken als je wilt, maar voor deze eerste keer ‘on stage’ besloot ik maar gewoon bij de basis te blijven.
En toch bleven die verhalen maar doorgaan in mijn hoofd. De variaties waren enorm, maar de teneur kwam telkens op hetzelfde neer. Hier gebeurde precies wat we vaak zien bij verandering. Je kunt vaardigheden nog zo trainen, als de mindset en gedachtenpatronen niet mee veranderen, blijft het vechten en kost het veel wilskracht om door te gaan.
Hoe ik mijn muzikale mindset verankerde
Terwijl je bezig bent met het verankeren van nieuwe, passende overtuigingen, helpt het om een stok achter de deur te hebben. Mijn stok achter de deur was een bericht op het intranet. Daar stond aangekondigd dat we tijdens de kerstviering zouden optreden. Met foto en naam erbij. Inwendig schreeuwde nog steeds alles nee, maar ja, ondertussen werd ik continu aangesproken door mensen. “Speel je mee? Wat leuk! We zijn benieuwd”. Het zorgde ervoor dat ik doorzette, ondanks mijn innerlijke weerstand. En ja, ik stond op dat podium. Het was spannend, maar ook ontzettend leuk!
Mijn oude verhalen zijn nog niet verdwenen, maar ze hebben wel kracht verloren. De nieuwe overtuiging dat ik dit kan—en er zelfs plezier aan beleef—wordt steeds sterker. Dit hele proces had ik mezelf waarschijnlijk makkelijker kunnen maken als ik mijn gedachtenpatronen bewust had getraind. Maar ach, zoals ze zeggen: de schoenmaker loopt op versleten schoenen.
Nu is het kerstvakantie en in mijn hoofd vormt zich helder die nieuwe gedachte die ik graag wat meer verankerd zie. Hoog tijd om er een sqribl mee te maken en deze kerstdagen nuttig te besteden.
Hoe kun jij een muzikale mindset toepassen?
Als coach, therapeut of trainer begeleid je anderen bij het doorbreken van patronen. Neurologische verankering helpt om beperkende overtuigingen los te laten en helpende gedachten te versterken. Laat je cliënten kleine stappen zetten en hun successen vieren. Zo maken ze ruimte voor groei.
Vraag jezelf eens af: welke verhalen houden jou nog tegen? Welke muzikale mindset wil het komende jaar verankeren? Misschien is het tijd om ook jouw innerlijke stem te veranderen en een nieuw verhaal te schrijven. Of nieuwe muziek….
Wil je zelf eens ervaren hoe het is om met je (muzikale) mindset aan de slag te gaan in een sqribl? Sluit dan aan bij de Proeverij
